Przeskakująca żuchwa – dowiedz się więcej o dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego

Staw skroniowo-żuchwowy – anatomia

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego to złożony problem. Dlatego zanim przejdziemy do omawiania jego przyczyn i objawów, postaramy się zapoznać naszych słuchaczy z anatomią tego stawu.

Staw skroniowo-żuchwowy łączy dolną szczękę, czyli żuchwę z kością skroniową należącą do czaszki. Znajduje się po obu stronach twarzy i umożliwia nam otwieranie i zamykanie ust, a także wykonywanie takich czynności, jak gryzienie, żucie i mówienie.

W dużym uproszczeniu staw skroniowo-żuchwowy składa się z 4 głównych elementów: krążka (dysku) stawowego, torebki stawowej wzmocnionej więzadłami, powierzchni stawowej na kości skroniowej oraz głowy wyrostka kłykciowego żuchwy.
W kontekście przeskakującej żuchwy najbardziej będzie interesował nas zbudowany z chrząstki włóknistej krążek stawowy, który dzieli nasz staw na dwie, dokładnie od siebie oddzielone części. Dysk ten działa jak poduszka amortyzująca pomiędzy kośćmi, zapewniając płynną pracę stawu.

Krążek stawowy utrzymywany jest w stabilnej pozycji oraz prowadzony za pomocą mięśni i więzadeł. Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego związana jest ze z nieprawidłowo funkcjonującym krążkiem, który ulega przemieszczeniu. Podczas otwierania ust wywołuje on wtedy charakterystyczny odgłos strzelającej szczęki.

Przeskakująca żuchwa – przyczyny

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego i związane z nią odgłosy przeskakującej żuchwy najczęściej związana jest z nieprawidłowym ustawieniem dolnej szczęki. Takie zmiany często towarzyszą wadom zgryzu lub są konsekwencją niewłaściwie dobranego lub przeprowadzonego leczenia ortodontycznego.

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego może być także wynikiem przeciążenia stawu – np. przez bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie zębami, a także jego uszkodzenia, doznanego np. w wyniku urazu głowy lub twarzy.

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego – objawy

Przejdźmy teraz do objawów nieprawidłowego funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego.
Zaliczają się do nich przede wszystkim właśnie te odgłosy trzasków, kliknięć lub charakterystycznego pykania w stawie. Niekiedy są one dostatecznie głośne, by być usłyszane przez inne osoby. Znacznie częściej jednak odgłos ten jest ledwo słyszalny nawet dla samego chorego – wtedy relokację krążka można bardziej odczuć dotykiem, przykładając palec do policzka.

Trudności z otwieraniem i zamykaniem ust to kolejny problem, z jakimi mierzą się osoby dotknięte dysfunkcją stawu skroniowo-żuchwowego. Jak się można domyślić, ma to duży wpływ na tak podstawowe czynności jak jedzenie czy mówienie. Chorzy często wspominają też o uczuciu zablokowanej żuchwy – pełne otwarcie ust możliwe jest jedynie w określonej pozycji żuchwy względem szczęki.

Najtrudniejszym do zniesienia objawem jest ból w okolicy stawu, który może promieniować do ucha, skroni i szyi i nasilać się okresowo lub przy nadmiernym wysiłku mięśni żwaczy.

Leczenie dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego

Każdorazowo dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego wymaga konsultacji ze stomatologiem lub specjalistą ds. stomatognatyki.

Leczenie może obejmować:

• terapię zachowawczą, która skupia się na odciążeniu stawu. W tym celu stosuje się miękką dietę, unika nadmiernej aktywności mięśni żwaczy i przykłada się ciepłe lub zimne okłady. W razie potrzeby można także zażywać przepisane przez lekarza leki przeciwbólowe lub przeciwzapalne
• noszenie aparatu ustnego, np. szyny relaksacyjnej, która pomoże w stabilizacji żuchwy i zmniejszaniu objawów
• fizjoterapię, która za pomocą masaży i terapii manualnej prowadzonej przez fizjoterapeutę poprawi funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego i wzmocni okoliczne mięśnie

Jednym z ważnych elementów fizjoterapii są ćwiczenia.

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego – ćwiczenia

Istnieje kilka prostych ćwiczeń, które chory może wykonywać samodzielnie:

• delikatne rozciąganie żuchwy: należy otworzyć usta szeroko i delikatnie pociągnąć żuchwę w dół, a następnie powoli zamknąć usta. Ćwiczenie powtarzać kilkakrotnie
• masaż mięśni twarzy: za pomocą delikatnego nacisku i okrężnych ruchów palców masować mięśnie twarzy – szczególnie te zlokalizowane wokół stawu skroniowo-żuchwowego. Pomocne będzie też rolowanie policzków za pomocą palców – w tym celu należy chwycić pomiędzy kciuka i resztę palców wałeczek skóry i mięśnia i nie wypuszczając go, przesuwać w poprzek włókien mięśniowych żwacza. Masaż powinien być wykonywany przez kilka minut każdego dnia
• ćwiczenia relaksacyjne: korzystanie z technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie, medytacja lub joga, pomogą zmniejszyć ogólny stres i napięcie, które przyczyniają się do dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego
• świadomość napięcia: warto nauczyć się wychwytywać sygnały napięć w okolicach żuchwy i stawu skroniowo-żuchwowego. Za każdym razem, kiedy napięcie się zwiększa, należy skupić się na rozluźnieniu tych obszarów, by zapobiec dalszemu skurczowi mięśni

Problemy z żuchwą – jak często nas dotykają?

Problemy związane z żuchwą, w tym dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego, to bardzo powszechne zjawisko. Szacuje się, że dotyczy ponad 60% populacji. Biorąc pod uwagę, jakie obecnie prowadzimy tempo życia i jak mało czasu poświęcamy na prawidłową regenerację, trudno się temu dziwić. Stres towarzyszy nam nieustannie, a im jest większy, tym większe napięcie mięśni w ciele – w tym mięśni żwaczy. Powszechnie występujące wady zgryzu również przyczyniają się do problemu, ponieważ wywołują dysharmonię w całym narządzie żucia.

Zachęcamy Was więc do systematycznych kontroli dentystycznych, które wychwycą problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym na wczesnym etapie i uchronią Was przed negatywnymi konsekwencjami.

Jeśli macie jakiekolwiek pytania związane z dysfunkcją stawu skroniowo-żuchwowego lub wątpliwości odnośnie metod leczenia, dajcie nam znać na naszym profilu na Facebooku – z chęcią pomożemy!

Dziękujemy za wysłuchanie i do usłyszenia!